Skip to main content

Posts

पिता श्री

"खुशीका तरङ्ग लम्बाइहरु समय, ब्यक्ति, ठाउँ र परिवेशअनुसार फरक−फरक छन् । एउटा लम्बाइका खुशीहरुलाई खुम्चाएर पिताजी  अर्को लम्बाइमा बाँचिरहे का पनि हुनसक्छन्   "

ईतिहास र अतीत

यो लेख भाद्र ६, २०७६ (August 23, 2019) को कान्तिपुर साप्ताहिकको समय सन्दर्भ स्तम्भमा प्रकाशित् छ ।  ईतिहास अतीत होइन, यसको सानो अंशमात्र हो । तथ्यहरुले जहिले सत्य बोल्दैनन्, तथ्यलाई कसरी लिने मानिस् अनुसार फरक दृष्टिकोण हुन सक्छ । त्यसैपनि एब्सल्युट सत्यको अस्तित्व छैन । ठाउँ, व्यक्ति र परिस्थिति अनुसार एउटाको सत्य अरु धेरैको लागि मिथ्या हुन्छ । एउटा तथ्य र अर्को तथ्यलाई पात्र, ठाउँ वा समय दिएर मुर्त कथा जो बन्छ त्यो ईतिहास हो । ईतिहास एउटा लिखत भएकोले यसले अलिखित अतीतका ९० प्रतिशत भन्दा बढी कथा वा घटनाहरु गायब बनाएको हुन्छ । कसैले कुनै प्रश्नको उत्तर मौनताबाट दिन्छ भने बुझ्नेले एउटै तरिकाबाट बुझ्नु पर्छ भन्ने छैन । जो अब्यक्त, अलिखित, वा अदृष्य छ त्यो फिक्सन हो । 

समाजका चित्रहरु

यो लेख २०७६ साउन १७ गते (August 2, 2019) को कान्तिपुर साप्ताहिकमा प्रकाशित् छ ।   चित्र १ः  धनबहादुर एक ठेकेदार हुन् । ढुङ्गाखानी र क्रसर उद्योग छ उन्को । राजनीतिमा खासै चासो नराख्ने उनी स्थानिय चुनावमा प्रतिष्ठित पाटीबाट वडाध्यक्ष उठिदिन अनुरोध आयो । उन्ले उम्मेदवारी दिए र अत्याधिक बहुमतले जिते जबकी उन्का प्रतिद्वन्धी बिसाँै बर्ष समाज र राजनीति जानेका निम्न आय भएका ब्यक्ती थिए । धनबहादुरले आफ्ना मतदाता धेरैलाई चिन्दैनन् र उनीहरुको बस्तुस्थितीका बारेमा खासै जानकार छैनन् । धनबहादुरलाई थाहा छ अब बिकास गर्नुपर्छ । त्यसैले उन्ले आफ्नो सम्पत्तिमा एउटा डोजर थपे । यता गाँउपालिकाबाट बजेट निकसा गर्ने उता गाँउका पाखाबारी आफ्नै डोजरले भासेर बाटो बनाउने । प्रकृया सबै मिलेको छ, बेरोजगार भान्जोको नाममा क्रसर र कम्पनी दर्ता छ । घुमाई फिराई टेन्डर त्यसैलाई पर्छ । यसरी आफ्नो वडामा उन्ले बिकासको खोलो नै बगाइदिए ।

सुकुटे बिच

सुकुटे बिच क्याम्प टोलीका होनहार सदस्यहरु भोटेकोशी किनारामा तस्वीर खिचाउदै ।   एउटा खोलो छ । घुमौटोमा उक्त खोलोले बालुवा थुपारिदिएको छ । भुपरिवेष्ठित देशका नागरिक हामीलाई त्यत्ती भए पुगिगो । अझ त्यहिँ दुईवटा खाँबो गाडेर जाली टाँगिएको छ । बिच भलिबल भईगो । अर्का छेउमा लिङ्गे पिङ छ । जत्तिखेर नि दसैंमा झै मच्चिन पाइने ।    

सफल हुने कि खुशी?

सफल बन्न असाधारण (extraordinary) हुन पर्दैन, पृथक (unique) भईदिए पुग्छ । एक्स्ट्रा अर्डिनरी जोकोही हुन सक्दैन, तर हरकोही मान्छे अर्को मान्छे भन्दा फरक त हुन्छ नै । तसर्थ सबै मान्छेमा सफल हुन सक्ने गुण रहेकै हुन्छ, मात्र खुट्ट्याउन सक्नु पर्दछ । 

अचम्मको चिनाजानी

मानिस मानिसबीच हुने कुनै सम्बन्ध सामान्य भईकन पनि अचम्मका हुन्छन् । सबैका हुन्छन् यस्ता चिन्जान, स्थान र पात्र फरक भएतापनि यस्ता घटना घटिरहेका हुन्छन् । प्राय यो भोगिन्छ तर कसैलाई भनिन्नँ । धेरैअघि मेरो एउटा शिक्षक थिए । खासै राम्रो पढाउदैन थिए । धेरै बिद्यार्थीहरु फेल भएपछि आक्रोशले उस्को नाम केकेमात्र राख्न भ्याएनन् । मेरो भने उसँगको सम्बन्ध मध्यम नै थियो । जीवनमा धेरै उतारचडाब आयो । कसैबाट सुनेथेँ उस्को लागि बितेका बर्षहरु त्यति राम्रा रहेनन् । करीब १२−१३ बर्षपछि उनी एकदिन काम बिशेषले म काम गर्ने अफिसमा आए । म भएको ठाउँमा आएर सिधै भने− कति पैसा दियो भने यो जागिर पक्का हुन्छ? मेरो वाइफलाई लगाउनु पर्यो । श्रीमतीको लागि जागिरको आवेदन दिन आएका रहेछन् । मैले खुला प्रतिस्पर्धा गर्ने हो दाँयाबाँया त यहाँ हुँदैन भनेँ । उनले अझै जिद्दी गरे । ककस्लाई कतिकति दिनु पर्ने हो देऊ काम मिलाए बापत तिमीपनि राख तर जसरी नि मिलाऊ । म पन्छिन खोजेपछि उनी हतोत्साहित भएर जोडजोडले कराँउन र गाली गर्न थाले । मैले पनि जवाफ फर्काएँ । केही बेरको चर्काचर्कीपछि मैले यही दिन देख्नलाई तिमीहरुजस्तो चेलालाई पढाए

महिला र पुरुष समान होइनन्

१९ सौ शताब्दीको अन्त्यसम्म पनि महिलाहरुलाई सामाजिक जीवनबाट मुख्यतया राजनीति, शिक्षा र अरु बिभिन्न प्रतिष्ठित पेशाहरुबाट बञ्चित गरिन्थ्यो । हिन्दू धर्ममा सृष्टिकर्ता, पालनकर्ता र सम्भारकर्ता तीनै देवता ब्रह्मा, बिष्णु र महेश्वर पुरुष अवतारका रुपमा चित्रित छन् । क्रिश्चियनमा महिला (हब्बा) लाई पुरुष (एडम) को करङ्कै एउटा अंशको रुपमा व्याख्या गरिएको छ । महिला र पुरुषको बारेमा अररस्तुको पालामा चर्चित अवधारणा स्थापित थियो जस्ले आजसम्मको सोचलाई प्रभाव पार्दछ । त्यस धारणाले महिला केवल अपूर्ण पुरुषको अंश हो ः महिला पदार्थ हो भने पुरुष स्वरुप हो भनेर भन्दथ्यो ।