ह्याप्पी न्यु इयर

कान्तिपुर साप्ताहिक मा प्रकाशित् मिति २०७४ साल बैशाख १ गते शुक्रबार । 

संसारमा एक बर्षमा धेरै पटक नयाँ बर्षहरु मनाइन्छन् । कोरिया र चीनको नयाँ बर्ष फेब्रुअरी आठमा पर्छ । ईरानको २० मार्च अनि तामीलको अप्रिल १४ । त्यस्तै मुस्लिम क्यालेन्डरको नयाँ बर्ष अक्टोबर ३ हो । नेपाली नयाँ बर्ष ग्रेगोरियन क्यालेन्डरको अप्रिल ११ देखी १५ को बिचमा पर्दछ । नेपाली क्यालेन्डर कुनै पुर्वनिश्चित मिति छ भने सौर्य क्यालेन्डर र जन्म, मृत्यु तथा तिथिका चाडबाडहरु चन्द्र क्यालेन्डरमा आधारित छ । ग्रेगोरियन क्यालेन्डर भन्दा यो ५६ बर्ष ८ महिना १५ दिनले अगाडि छ ।

अब प्रसङ्ग बदलौ । जिन्दगीमा धेरैपटक नयाँ बर्षहरु मनाइयो । तर गत बर्ष अर्थात २०७३ को नयाँ बर्ष निकै नै स्मरणीय बन्न पुग्यो । चुम्लिङको हिमाली सिरेटो, ढुङ्गाको चाङ्ले बनाइएका गोपाल दाईको भिरैको घरको आँगनमा दुई चार वटा टेन्ट टाँगेर बसेका हामी । माथि पाखातिर योगा गर्न गएका ल्यान्स, एनिठा र फ्लोराको ग्याङ्सङ्गै हाम्रा अनुवादक टोलीहरु भर्खर देखा पर्छन् । तान्जिन, छोदेन् र निङ्मा पर्खालको छेवैमा ठ्याक–ठ्याक ठुक–ठुक गर्न थाल्छन् । क्याम्प फायरको तयारी हुँदै छ । साँझ छिप्पिदै जाँदा कोही टेन्टबाट त कोही माथितिरको काठको गजबारको कोठाबाट रातको तयारीका साथ बाक्ला लुगा लाएर निस्किन्छन् । छिरिङ्ग गीतार लिएर अगाडि बढिन् । गोपाल दाइको भाई बुहारी  मादल बजाउन हौसिइन । आँगनको बिचमा आगो बल्यो, सङ्गित घन्कियो, गीत रन्कियो । वरिपरि गोल घेरा बनाएर बसेका छन सहभागीहरु । नेपाली लोक धुनमा नाच्न नावाङ् र याम्जुङका युगल जोडी भर्पुर लागे ।  धिपधिप आगोको रापमा एकले आर्काको नजर फुत्त फुत्त चोरेर मुस्कुराउदै अनि बेजोड नृत्य गर्दै थिए ती । त्यो भुमि पूर्णतया शाहाकारी भएकोले सबै खैरे खैरेनी आलुको सेकुवामा रमाइरहेका देखिन्थे । फेरी एनिठा र फ्लोराको संयुक्त प्रायोजनमा तिब्बती बियरको कार्टुन खोलिन्छन् । केही क्षणमा नाच्नेको लर्को लाग्छ । अन्ठाउन्न बर्से माइन्सोट्टाकी नर्स रेचलले निकै बेर अाँगन कब्जा गरी । न उस्को कुनै सुर थियो न कुनै ताल तर असिन्–पसिनसगँ कति मज्जाले नाचेकि, कस्ले के सोच्ला भन्ने रत्ति पनि पर्वाह छैन मोरीलाई । कोही कोहिले जिन्दगी जिउन साँच्चिकै जानेका हुन्छन् । जिन्दगीलाई रसिलो र हसिलो बनाउने जिम्मा त आखिर हामी आफ्नैको त हो । छोरीको मृत्यु शोकमा परेकी ऊ अमेरिकालाई परै छोडेर नेपालको नयाँ बर्षमा कुनै निर्जन हिमाली काखमा आएर आधा रातसम्म बेपर्वाह नाच्दैछे । क्यानेडियन बृद्धा बिकी उस्को बुढो बिलसँग सुस्तसुस्त लय मिलाउदै छे । बोल नबुझे पनि नेपाली धुनमा सिन्थिया पनि नाच्दैछे, माया, मारिया र सोनिया पनि नाच्दैछे । त्यो रात्रीकालिन मानब चर्तिकलालाई पोलीले बार्दलीबाट क्यामेरामा कैद गरिरहेकी छे । आफ्नो आफ्नो रस छ, दिउस मैले सिकाएको रेसम फिरिरि गीत गाउँन मारिया अघि सरि । उस्ले बहुत स्वादले गाई । यस्तै रीतले आजा बाह्र त बज्ने नै भयो । ह्याप्पी न्यु इयर नभनी कोही सुत्न जाला जस्तो देखिएन ।

सबैले नेपाली न्यु इयरमा एउटा एउटा रेजुलुसन लिने भनेर अड्डी लिए । सासाको प्रतिज्ञा यस्तो थियोः उस्ले २०१६ भरि हरेक दिन कसै न कसैलाई केही न केही दिने भनेर प्रतिज्ञा गरेको रहेछ अब नेपाली नयाँ बर्ष भरि त्यो निरन्तर गर्ने अठोट गर्याे । बल्ल थाहा भयो उस्को नजिक पर्योकि किन चक्लेट खानि भन्दै गोजीबाट निकालेर दिदो रहेछ । बिल र बिकी नेपालको ग्रामीण भेगमा व्यबस्थित चुलो नहुँदा असँख्य महिलाहरु दाउराको धुवाले श्वास प्रश्वास तथा दम रोगले पीडित भईरहेकाले उनीहरुको लागि भनेर सुधाएिरको रकेट स्टोभ प्रविधि गाँउलेलाई सिकाउन चाहन्थे । बिल कन्स्ट्रक्सन इन्जिनियर हो, उस्को चुलो पहाडी भेगमा उपयोगी सिद्ध हुन्छ भन्ने उस्लाई पूर्ण विश्वाश थियो किनकी यस्ले उर्जा पनि कम खपत गर्दथ्यो, धुवा पनि कम आँउथ्यो । त्यस्कालागि उस्ले संसारभर सयहोगको याचनार्थ गोफन्ड्मि अकाउन्ट खोलेको थियो । ती दुई दम्पतीको रेजुलुसन अरुले गरुन् नगरुन् आफुहरुले दिनको ५ डलर उक्त खातामा हालिदिने । त्यो प्रविधि उन्ले काठमाडौंका केही कारीन्दालाई सिकाएर, रकेट स्टोभ काठमाडौंमै बनाएर उपल्लो हिमाली भेगका भान्छाहरु परिष्किृत् गर्ने योजना बुन्दैछन् । मरियाको रेजुलुसन फेरी अर्कै थियो– प्रत्येक हप्ता एउटा नयाँ ब्यक्तिलाई प्रभावित पार्ने । सिन्थियाले जीवन भर आफ्नो आमाको राम्रो हेरचाह गर्न नसकेको र उनी बितिसकेपछी पश्चाताप भएको भन्दै एक दिनमा एउटा इमेल उन्को आमाको एड्रेसमा पठाँउथिन् । नेपाली नयाँ बर्षबाट उनी ईमेल पठाएर प्रयाश्चित् गर्ने छैनन्, कसैन कसैका बृद्ध दःुखी आमाहरुलाई खुशी पार्न प्रयत्नरत हुनेछिन् । रेचल भने उन्को छोरीको सम्झनामा संसारका धेरै ठाँउमा निःशुल्क स्वास्थ्य शिविरहरु बर्षमा एक पटक लिएर जाने संकल्प गर्दछिन् । महिला रोग हेर्ने अटम हिमाली महिलाहरुको पिडा देखेर धुरु धुरु रोएकी थिइन ।

कसैले अब भोली देखि चुरोट छोड्छु भने, कसैले दिनमा बिहान बिहान मर्निङ वाक जान्छु भने, कसैले डेली नुहाउछु पनि भने, कसैले खुत्रुक्केमा पैसा दैनिक बचत गर्छु पनि भने । हुनत सोचाई र रेजुलुसन अवलम्बन गरेको पेशा, बौद्दिक स्तर, सामाजिक परिवेश र आर्थिक अवस्थाले फरक पार्छ नै तर समुद्रपारीका केहि साथीहरुको संकल्प र हाम्रो संकल्पमा तात्विक भिन्नता एउटै पाँए । फेरी पनि यो कुरा मानिसअनुसार फरक पर्न सक्छ तर सामान्यतया हामी बढी आफ्नो बारेमा सोच्छौँ । आँफै राम्रो हुन खोज्छौ । उनीहरुले अरुको बारेमा सोचेर संकल्प गरे, हामी पनि यो नयाँ वर्षमा परोपकारी भावको रेजुलुसन लिने कि ?  । त्यस्तैमा बाह्र बज्यो, अस्ट्रेलियाका फेमिली डाक्टर सासाले नेपाली नयाँ बर्षको टोस्ट दिन्छन्, श्यामपेन स्टाइलमा कार्ल्स्बेर्ग खोलेर । सबै उल्लासित हुन्छन् – ह्याप्पी न्यु इयर ।