Skip to main content

लोडसेडिङलाई श्रद्धाञ्जली

हामी सारा नेपालीको जनजीवनको अभिन्न अङ्ग बनेर दशकौंसम्म हाम्रो सुखदु:खमा साथ दिँदै आएको लोडसेडिङको असामयिक निधन भएको हुँदा लोडसेडिङको आत्माले चिर शान्ति पाओस् र शोकसन्तप्त वा आश्चर्यचकित प्रभावित नेपालीहरूप्रति हार्दिक समवेदना । एकातिर हामी सबैको स्मार्टफोनमा जडित ‘लोडसेडिङ’ एप अन–इन्स्टाल गर्नुपर्ने बाध्यता आइलागेको छ भने काम बत्ती आएपछि भरे वा भोलि गरौंला भनेर टार्ने अल्छीहरूको जीवनमा बबन्डर मच्चिएको छ । लोडसेडिङ तिमी जीवित हुन्जेल सबैले सरापे तर अब तिम्रो अभाव यति खट्किन थालेको छ कि त्यसलाई शब्दमा उतार्न सकिँदैन । 

लगभग बत्ती देखेदेखि लोडसेडिङ भोगियो । अझै पनि लाग्छ, लोडसेडिङबिनाको बत्ती–बत्ती नै होइन । बिजुली बत्ती भन्नासाथ लोडसेडिङ पछाडि–पछाडि झुन्डिए आउने उपसर्गजस्तो भैसकेको हाम्रो जीवनमा अब यो असामान्य परिस्थिति आइलागेको छ । ‘लोडसेडिङ’ जिन्दगीबाट अब ‘एनिटाइम लाइटिङ’ जिन्दगी एकाएक जिउन हम्मे–हम्मे नै पर्ने देखिन्छ । लोडसेडिङको देहावशानपछि हजाराँैका जागिर जाने भए, व्यापार–व्यवसाय डुब्ने भए । एक कित्ताका जनताको अर्थतन्त्रमा महाभूकम्पै आउने भो । मैनबत्ती प्राचीन सभ्यता हुने भयो । मैन बटारेर गुजारा चलाउने मानिसले अब साबुन बटार्न थाले हुन्छ, किनभने अब मैनबत्ती त बर्थ डेमा मात्र हो बालिने । घर र कार्यालयमा चलाइने जेनरेटर र इन्भर्टर कथा–कुथुङ्ग्री हुने भए । चार्जेबल बत्ती अनि पावर ब्याङ्कलाई रछ्यानमा फाल्दिए हुन्छ । सोलारको व्यापार पनि अब यो भूभागमा टाट पल्टिने देखिन्छ । अब पो हामी वास्तविक रूपमै एक्काइसौँ शताब्दीमा बामे सर्न काबिल भयौँ । वाह, बधाई छ हामीलाई !

कुनै समय थियो, बिहान उठ्दा बत्ती गएको हुन्थ्यो, बेलुका सुत्ने बेलामा पनि बत्ती गएकै हुन्थ्यो । लाग्थ्यो, मध्यनिन्द्राबीचमा पिलिक्क आएर मिलिक्क जान्थ्यो– बत्ती नामक त्यो जन्तु । कहिलेकाहीं कन्फ्युज नै भइन्थ्यो– सिलिङमा झुन्डिएको त्यो अर्धागोलाकार सिसा के रै’छ ? टाउको कतै जोडले ठोक्किएपछि सम्झना आउँथ्यो– अरे त्यो त बिजुली बत्ती पो ! कुनै पनि समय दाउ हान्नै नपरी अब राइस कुकरमै भात पकाइन पाइने भो । ग्यास गिजर होइन, एलेक्ट्रिक गिजर नै चलाए भो । हो, अब ज्याकुज्जी र साउना जत्तिखेर पनि रेडी छन् । पेट्रोल, डिजेल, कोइला अनि मटीतेलको खपत स्वाट्टै तल झर्ने भो ।

जहीँतहीँ सेवाको मूल्य साबिकभन्दा बत्ती गएको बेलाको दोब्बर वा तेब्बर लिइने सूचना भित्तामा टागेर राख्थे व्यवसायीहरू । साइबरमा लेखिएकै हुन्थ्यो– घण्टाको रु. यति । एमआरपी फर्म भर्ने ठाउँमा होस् वा इमर्जेन्सी फोटो निकाल्ने ठाउँमा होस्, दोहोरो मूल्य कण्ठ गर्नुपर्ने र बेहोर्नुपर्ने अवस्था थियो । यसरी लोडसेडिङको बहानामा गरिने मुनाफा हो कि ठगी हो, त्यो पनि बन्द हुने भो । स्ट्रिट लाइट पनि रातभरि बल्छ, यसले चोरहरू निर्धक्क सलबलाउन पनि कम हुने भो । अनि अड्डातिर धाउँदा आज बत्ति छैन, भोलि आउनू भनेर जवाफ फर्काउने कर्मचारीलाई २ सय २० भोल्टकै झट्का लागेको छ ।

पहिले र्‍याङको ठ्याङ रित्तै हिंडे हुन्थ्यो । पछि मोबाइल बोक्नुपर्ने घाँडो आइलाग्यो । जब लोडसेडिङ उग्र भयो तब चार्जर, अतिरिक्त ब्याट्री अनि पावर ब्याङ्क पनि साथै बोकेर हिंड्नुपर्ने बाध्यता आइलाग्यो । त्यति धेरै सामान बोक्न जहाँ जाऊ ब्याग नभिरी हिँड्नै नपाउने अवस्था थियो । हेर्दाहेर्दै अब त्यस्तो ब्यागबाट पनि मुक्ति पाइयो । बत्तीले के मात्र उपद्रो गर्दैन ? फ्रिज चौबीसै घण्टा चल्छ । हट वाटर वार्म वाटर, उफर, रेडियो, टिभी, हिटर, एसी, इलेक्ट्रिक केट्ली अरे सबैलाई जतिबेला पनि जीवितै प्राप्त गर्न सकिन्छ आजकाल । यति धेरै ऐयासी जीवन बिताउन सक्ने हैसियत हामी जनताको बनिसकेको थिएन कि प्रभु !

Published in Saptahik on Falgun 19, 2073.
http://bit.ly/2lWyHsO

Comments

Popular posts from this blog

डेरा जिन्दगी

बिशाल भुमन्डलमा नश्वर जिन्दगी असंख्य डेराहरु सरिरहने आस्थाई डेरावाल हो । जिन्दगीले कहिले मेचीबाट महाकाली डेरा सार्छ, कहिले त्यहाँबाट काठमाडौं । कहिले कोटेश्वर, कहिले इन्डिया त कहिले दक्षिण अमेरिका । डेरा सर्दासर्दै जिन्दगीले यो भुल्दछ कि यो जगत नै उस्का शरीरका लागि एउटा अघोषित डेरा थियो, कि यो पृथ्वी सकल प्राणीहरुको अनन्तकालसम्मको आस्थाई थलो हो । क्षण, दिन, सप्ताह, महिना र वर्षहरु बिस्तारै बित्दै जाँदा दशक तथा सिल्भर, गोल्डेन र डायमण्ड् जुबिली हुत्तिएर मृत्यु आफुलाई स्पर्श गर्न आईपुगेको कसैलाई थाहै हुँदैन । दिनानुदिनको परिवर्तन नगन्य लागेता पनि डायमण्ड् जुबिलीमा पदार्पण गर्दा आफुले भोगेका र देख्दै आएका परिवर्तनहरु एकाकार गर्ने हो भने आफु बेग्लै ग्रहमा उभिएको जस्तो महशुस हुन सक्छ । १० बर्षको छँदा जुन मेरो डेरा थियो, अहिले दुई दशकको अन्तरालपछि एकै पटक दर्शन गर्ने हो भने बिल्कुल नौलो भैसक्यो । अब यहि डेरा आगामी असी बर्षमा कस्तो होला? थप असी बर्षमा कस्को होला?

टुकी

टुकी- एक लघु कथा  तबसम्म मैले सपनीमा निर्जिवता बाँचेको थिइन जब एक रात म निदाँउनासाथ टुकी भएछु । टुकी एक पूर्ण सजीव नहोला तर पूर्ण निर्जिबपनि होइन । म टुकी भएर भन्दापनि टुकी म भएर हामी दुईबीच कति समानता छ भन्ने कुरा लुकाएर राख्ने बिषय हैन भन्दै आत्मालाप गर्न चांहन्छ ।  बेलुकीपख घरघरमा मेरै खोजी हुन्थ्यो । २४ घण्टामा ४ घण्टा म सजीव थिए । म श्वास फेर्थेँ किनकी मेरो टुप्पीमा लागेको आगो सल्किन र बलिरहन मानिसले नै श्वासको रुपमा फेर्ने प्राणवायु अक्सिजन चाँहिन्थ्यो । मानिसहरुले पनि खानेकुरा खान्थे, म पनि । टुप्पिदेखि घुसारेर ट्याङ्कीसम्म पुर्याइएको कपडाको एउटा झुम्रो बुत्याउन मलाई करिबन् दुई हप्ता लाग्थ्यो । मानिसले जस्तै मपनि तरल पदार्थ पिउथें  । हो, प्यास चै म झुम्रोको साहाराले मट्टितेल पिएर मेटाउथें । मान्छेहरु रुन्छन्, गुनगुनाउछन्, बाज्छन, हाँस्छन, चिच्याँउछन् । उनीहरुको जस्तो धेरै तरिकाबाट भावहरु प्रष्फुटन गर्न नसकेपनि आवाज चाँही मपनि निकाल्थें । हावासँग साउती मार्थे म – फर्फर्फर । निभ्ने बेलामा म अक्सर भर्भराएर जङ्गिन्थे । मानिसहरुले बातावरणमा गन्ध फैलाउछन्, प्रद...

कोरोना महामारीमा किन मनाउनु पर्‍यो तीज?

सधा झै महिलाजनहरुले तीज मनाए । न डर् छ, न कुनै सजकता । साडी वाडी र सिङ्गार पटारमा सजिएर हुलमुल मा मिसिएर गाए, बजाए, नांचे । निर्धक्क शिव मन्दिर गए । न मास्क लगाएको देखियो, न पन्जा । सामाजिक दुरी को त ठाडो उपहास नै गरेको देखियो । टांसिएर गीत गाएको देखियो, जोडिएर कम्मर भांचेको देखियो । अफिस मा काम गर्नेले पनि दुई चार दिन अघिदेखि नै भोज खाएको र तांती लाएर फोटा खिचाएको भेटियो । आँखाले देखियो, फेस्बुक, टिक्टक, इन्स्टा जताततै हेरियो । अफ्सोसको कुरा, पढेलेखा भनौदाहरुले नै यस्तो काममा अगुवाइ गरेका छन् । १-२ हप्तामा यी कृयाकलापले कोरोना मृत्‍युदर बढ्ने पक्का छ । आखिर मान्छे सिरियस कहिले हुन्छ? ICU मै लानुपर्ने भएपछि? एक छिन् रमाउन होस् वा फेस्बुकमा पोस्ट गर्न होस्, के साचै नै यो कुराले खुशी दिन्छ? वा दियो? के कोरोना मजाक हो? के हावाको भरमा आज यहाँ निषेधाज्ञा जारी गरिएको छ? महामारीले देश कतिसम्म चुर्लुम्म डुबिसक्यो कसैलाई हेक्का छ? र यस्लाई अझै समुद्रतलको पीधमा लैजाने काम हामी गर्दैछौ । कति सजिलो छ, अन्तिममा दोष त सरकारलाई दिए भैगो । भोली अप्रिय घटना आफ्नै परिवारमा पर्दा सरकारले एउटा तथ्यङ्क बढा...