विश्वकपको फिबर

हरेक ब्यक्तिमा केही न केही कुराको रस पसेकै हुन्छ । फुट्बलको रस त झन धेरैमा अलि गढेरै पसेको हुन्छ । खेलाडीहरुलाई खेलप्रति विशेष दिल्चस्पी त हुनेनै भयो, त्यस्का डाई–हार्ड फ्यानहरुलाई पनि प्रत्येक बर्ष बाह्रै मास कुन कपमा कुन टिमले कति गोल हान्यो भनेर दिनरात पिरलो हुन्छ । त्यस्ता फ्यानहरुसँग एक छिन् कुरा गर्नासाथ फुट्बलतिरै कुरा मोड्छन् अनि फुट्बलको बारेमा बात मार्न पाए घन्टौं बितेको चाल् पाँउदैनन् । खेल खेल्न वा हेर्न छोडिदिनुस्, फुट्बलको गफ गर्नमा पनि त्यति आनन्द छ ।  

अनि आँउछ घुमिफिरी हरेक चार बर्षमा विश्वकप । यो भाईरल फिबर जस्तै सरुवा संक्रमण हो । यतिखेर विश्वकपको ज्वरोले सबैलाई गाँजेको छ । हामीजस्ता खासै फुट्बल नहेर्नेहरुलाई पनि यतिबेला फुट्बलको रापले झ्वाप्पै छोप्दछ ।

नछोपोस पनि कसरी फुट्बल दुनियाँबाट टाढा रहेर त यो एक महिना टिक्नै पो सकिन्नँ । बाटो घाटोमा कुनै न कुनै देशको जर्सी नभिरी हिँड्यो भने “ओल्ड फेसन्ड” भईन्छ । चिया दुकानमा बुढाखाडाहरु पनि फुट्बलकै बहसमा चम्किरहेका देखिन्छन् । सबैले फेस्बुकमा प्रोफाइल फ्रेम “आइ सपोर्ट फलानो र तिलानो” भनेर राखेका छन् । पर्ती जग्गा र खाली ठाउँ देख्नै हुन्नँ भुराहरु लुगा हिल्लाम्मे हुनेगरी कुदिरहेका हुन्छन् । चोकचोकमा रहेका फुट्सलका ग्राउन्डमा राती एघार बजेसम्म बत्ती बालेर हस्याङ्–फस्याङ् चलिरहन्छ । सेयर बजारमा भन्दा फुट्बल बाजीमा दाउ हान्ने लगानिकर्ताहरु यत्रतत्र भेटिन्छन् । खेलपुर्व भविश्यवाणी ओकल्ने महापण्डितहरु पनि बिभिन्न पेज र च्यानल मार्फत सल्बलाईरहेका छन् । वातावरणलाई अझ रोमाञ्चक बनाउन किसिमकिसिमका जीव जनावरलाई अघि सार्ने बेला पनि यहि हो । हरेक गेमको नतिजा पहिल्यै भन्ने उहिले अक्टोपस थियो अहिले सेतो बिरालो छ रे । आखिर हल्लै हल्लामा त चलेको छ संसार, किनकी सिजन अनुसारका कुरा बिक्ने त हुन् । मज्जा पनि यसैमा छ ।

बसमा यात्रा गरिरहेका बेलामा एकदिन सँगै बसेको एउटा विदेशीले कोट्ट्याएर सोध्यो – “हैन तिमीहरुको केही पर्व चल्दै छ हो? सब जना एकै खालका लुगामा हिडिरहेका देखिन्छन नि?” भनेर सोध्यो । अफुलाई त बानी परिसक्यो जर्सीको दृश्य, यसो ध्यान दिएर हेरेको त बसमा रहेका प्रायः सबै कुनै न कुनै देशका जर्सीमा थिए । हामी नेपालीको भोक निन्द्रा हराम भैसक्यो वल्र्ड कपले, बिचरो त्यो आईरिसले ब्राजिल र अर्जेन्टीनाको जर्सी धरी चिनेको रहेनछ । जबकि उस्कै देश worldcup मा भिडिरहेको थियो । तेस्ता धेरै भाग्यशाली बच्चाहरु छन् जो दुई बर्षको उमेर नपुग्दै ब्राजिलको पहेलो जर्सी लगाउन पाउने भाग्य लिएर जन्मिएका हुन्छन ।

भन्ने नै हो भने नेपालमा फुटबलका फ्यानहरु आवश्यकता भन्दा बढी नै छन् । यो सब समय, बेरोजगारी र स्वतन्त्रता बढी भएर हो । देशलाई उत्कृष्ट खेल र खेलाडीहरु चाहिएको छ, फ्यान हैन । फ्यानहरु बढ्नाले ब्यापारीहरुलाई फाईदा हुन्छ, देशलाई हैन । फुटबल किट, टीभी, प्रोजेक्टर, बिज्ञापन बेचेर, बाजी खेलाएर वा ग्राउन्ड भाडामा दिएर ब्यापारीहरुले मनग्गे आम्दानी गर्छन् । कतिपय फ्यानले आफ्नो जीवनशैली मात्र नभै अर्काको जीवनमा समेत् प्रतिकुल असर पर्ने गरी होहल्ला गर्ने, मदिरा सेवन गर्ने, तोडफोड र पिटामार गर्ने गर्दछन् । यो पागलपन हो, यसलाई फ्यान्डम भनिदैन ।

हामीसँग फुर्सद कति छ भन्ने प्रमाण एउटा उदाहरणले दिन्छ । अर्जेन्टीनाले खेल जितोस् भनेर चार सदस्यीय एउटा परिवारले हिन्दू मन्त्रोच्चारण गर्दै ग्रहशान्ति गरेको भिडियो सामाजिक सञ्जालमा चर्चित भयो । देबेन्द्र ओलीले अप्लोड गरेको उक्त भिडियोको भ्युज र सेयरको आँकलन नै छैन । केही घण्टामै अनेकन पेजले ट्रोल बनाएर उक्त भिडियो फेस्बुकभरि छरपस्ट भयो । यदि सबै काममा ब्यस्त हुन्थे भने यस्ता उत्पादनहीन् कृयाकलाप गर्ने र त्यसैलाई सेयर गरेर मलजल पुर्याउने चलन हामीमा बिकास हुँदैन थियो । अर्जेन्टिनाले हारेपछी त झन फुटबलको एफ पनि थाहा नहुने जस्ता र अर्जेन्टिनाको उच्चारण समेत् राम्रोसँग गर्न नजान्ने बच्चाहरु रोएको भिडिओ चर्चित बनिरहेका छन् ।  

एक मनले लाग्छ हामी नेपालीहरु देश कङ्गाल भएपनि सुखी छौ । थोरै काम गरेपनि (अपवादलाई छोडेर) हामीलाई खान लाउन पुगेकै छ, राज्यलाई चर्को ट्याक्स तिर्नुपर्ने हैन । उता बिकसित् देशका नागरिक अहोरात्र काममा घोटिईरहेका हुन्छन् यता हामी भने केही घण्टाको काम सकेर विश्वका खेलाडीहरुको गुनगान र छिः छिः गरी कोकोहोलो मच्चाउछौं ।

आफ्नो देश फुटबल बरियतामा कता हो कता अत्तो पत्तो छैन, कहिल्यै नदेखेको देशको सपोर्ट गरेर यहाँ जुहारी खेल्ने र हानाहान समेत् गर्न पछि नपर्ने प्रवृत्तिले आँफैलाई घाटा पुर्याउछ । जीवनभर अर्काको फ्यान बनेर ताली पिटिरहनु भन्दा कम्तीमा क्षेत्रीय स्तरको खेलाडी बन्नु वा कसैलाई बनाउन भूमिका खेल्नु चाँही धेरै ठुलो कुरो हो । आफ्नै बनिबुताले हुने भएनि हो भन्नु, कस्ले कस्ले खेल्ने खेलमा बाजी राखेर पैसा कमाउने लोभमा फस्ने मान्छेहरुको पनि कमी छैन यहाँ । यो जुवा हो, जुन अवैध छ । यसले अन्ततः घाटा नै गर्छ । तसर्थ फुटबललाई स्वस्थ मनोरञ्जनको रुपमा मात्र लिनु जरुरी छ । 

यो लेखलाई भिडियोमा हेर्नको लागि यहाँ क्लिक गरौं ।

A version of this article was also published on KMG's weekly portal Saptahik on Asar 15, 2075.