नयाँ बर्ष: नयाँ उर्जा

डिसेम्बर ३१ मा मेरो नाममा अमेरिकाबाट एउटा पार्सल् आयो । नयाँ बर्षको शुभकामनास्वरुप उस्ले मिठाई पठाएकी रहिछे । यस्पाली ऊ फिजिमा छे । मिठाई चपाँउदा चपाँउदै उसङ्गको भेटघाट ताजा भएर आँउछ । मेरो धेरै शोखहरु मध्य एक हो नयाँ बर्षमा नयाँ साथी बनाउने । बेग्लै परिवेश र कथा बोकेको बिल्कुल नौलो साथी । केही बर्षअघि मनास्लु क्षेत्रको ट्रेकिङ जाँदा त्यो संयोग मिल्यो । बनाउछु भनेर बनाएको साथीभन्दा घटना र ब्यथाको संयोगले बनेका साथी बढी घनिष्ठ हुन्छन् । नयाँ बर्षको समय थियो । चिसो मौसममा जिन्दगीको गियर बदल्न हामी हिंडेको थियौँ । 

“मलाई भिडहरुबाट टाढा जानु थियो । जब मान्छे एउटै काममा लामो समय लीन हुन्छ, उस्को दिमाग बोधो हुन्छ । तर यो सब किन हुन्छ होला?” प्रश्नको वाँण मतिर सोझियो । “एकनासे काम त मेसिनले गर्छ, मान्छे मेसिनभन्दा फरक छ” मैले भने । हो म मेसिनबाट मान्छे हुन नेपाल आएको । यो ठाँउको माटो नै अर्कै खाल्को लाग्यो मलाई । यहाँ टेक्नासाथ बेग्लैखाल्को आनन्द आँउने । मैले थपे –“त्यो अनुभुति हो । बेग्लै केही छ त त्यो केवल मनमा छ । जसरी सत्य एउटै हुन्छ तर यस्लाई हेर्ने आँखाहरु अनेकन हुन्छन् र अनगिन्ती मगजहरुले छुट्टाछुट्टै रुपमा त्यस्लाई ग्रहण गर्छन्, अनुभुति पनि त्यस्तै हो । कस्ले के चिजको अनुभुति कतिखेर गर्छ पत्तै हुँदैन । केही चिजको बेग्लै अनुभुति लिनु पनि अजीवको कला हो । शरीर जतिनै बलिष्ठ भए पनि भित्री उर्जा छैन भने जीवन निरस हुन्छ । नेपालले तिम्रो मनमा नयाँ उर्जा थपेको छ भन्ने सुन्दा म आफ्नो देशप्रति अझ बढी गर्व गर्दछु ।”

क्रिश्मसदेखि नयाँ बर्षसम्म डल्लै १० दिन बिदा हुन्थ्यो उस्लाई । ऊ त्यो समय पारिवारिक जमघट र रमाइलो भन्दा ट्रिप एड्भाइजरमा कुनै नाम नसुनेको शहरका होटल बुक गरी एक्लै फुत्त आफुलाई उम्काँउथी । हरेक नयाँ बर्षमा ऊ नयाँ देश गएकी छे । यस्तो टुरमा ऊ जहिल्यै एक्लै हिड्छे । उस्को प्रेमी पनि कान्सास शहरमै बस्छ तर अमाण्डा फर्किसकेपछि मात्र उस्ले थाहा पाँउछ कि उस्की प्रेमिका नेपाल भन्ने देशको कुनै निर्जन हिमाली उपत्यका सयर गरेर आएकी छे । “कम्तीमा एक हप्ता म आफुखुसी जिउँन चाहन्छु जहाँ समय र सम्बन्धको कुनै पावन्दी नहोस् । जब म कोहीसँग हुन्छु नजानेरै कतै थिचिएको महशुस गर्छु । म यो बर्षशुभारम्भमा आफ्नो संकुचन हरहालतमा मन पराँउन्न ।” ऊ अन्तर्मुखी छे तर जब खुल्छे सम्हालिन नसक्ने गरी पोखिन्छे । 

हाम्रो नेपाली समाजमा साविकको रुटिनलाई छोडेर कतै घुम्न निस्कने परम्परा छैन । कामको शीलशीलामा वा धार्मिकयात्रा गर्नमात्र मान्छे घरबाट बहिर निस्किन्छ । पश्चिमाहरुले घुम्ने कुरालाई जीवनको अपरिहार्य कार्यसुचिमा राख्छन् । घुम्नलाई अभावले छेक्दैन र घुम्नु मानसिक स्वास्थ्य सन्तुलनको लागि पनि अत्यावश्यक छ । अमाण्डाले जुन भित्रैदेखि नौलो उर्जा महशुस गरी त्यो संयोगवश भएको हैन । प्रकृति यति धनी छ कि साँचै नै यस्ले ८७ लाखभन्दा बढी प्रजातिका जिवहरुलाई पाल्न सक्छ । यो बिराटताले यदि सब्लाई पालनपोषण गर्न सक्छ भने निसन्देह साँढे सात अरब मानिस् सबैलाई खुशीले भर्न सक्छ । ऊ त्यो साल नेपालको प्रकृतिसँग खुशी र आनन्द लिन आएकी थिई । उस्को करुवा ठुलो छ भने जरुर उस्ले ठुलै सन्तुष्टि लिएर जान्छे । तर बिडम्बना हामीमध्ये धेरैसँग खुशी उबाउने करुवा सानो छ । प्रकृतिले जस्तोसुकै रिक्त मनलाई पनि रिचार्ज गर्दिन सक्ने तागत राख्दछ तर त्यस्का लागि आफुपनि त तयार हुनु पर्यो । फर्केर आफ्नो दुईबर्षे पुरानो प्रेमीसँगको सम्बन्धमा ऊ पुनर्बिचर गर्नेवाली छे । 

अमाण्डा स्वतः पल्टिने किताब थिई । पल्टिदै गई । यसैबिचमा मैले उसँग एउटा सेल्फी लिन आग्रह गरेँ । उस्ले ठाडै लत्याईदिई । जाबो सेल्फीको अनुरोधलाई कसैले त्यसरी सिधै इन्कार गरेको अनुभव मेरो पहिलो थियो । मेरो बिस्मित अनुहारलाई हेर्दाइ उस्ले सुझाइ– “यो मेरो अन्तरमनको यात्रा हो । म यो एकहप्ते यात्राबाट आफुले आफुलाई थप् चिन्ने प्रयास गर्नेछु । यस्मा मलाई यी पहाड, कन्दरा र खोलानालाको सुसाहटले सहयोग गर्नेछन् । त्यो कुनै पलले मेरो मनमा हलचल ल्यएको हुन सक्छ जुन कुरा फोटो खिचेर उतार्न सकिन्न । मलाई लाग्छ फोटो खिच्नु भनेको मैले टेक्ने, देख्ने, सुन्ने अनि महशुस गर्ने प्रकृतिमाथि कै अन्याय हो । फोटो खोक्रो आवरण हो, मापन नै गर्न नसकिने अनुभुतिको गहिराइलाई फोटोले फगत फिका बनाउछ । तसर्थ म आफ्नो ध्याँउन्न आफु र प्रकृतिबिचको सम्बन्धमा मात्र केन्द्रित राख्न चाहन्छु । संगै हिंडेको एक घण्टामै अमाण्डाले ह्वत्तै मेरो दिमागमा गहिरो प्रभाव छोडिहाली । यसो नियालें अरु पर्यटक जस्तो उस्ले क्यमेरा बोकेकी छैन । हुन पनि हो नयाँ बर्षमा मनमा उत्साह पो भर्ने त मेमोरी कार्डमा फोटो भर्ने होर? जब फिलिम भन्ने ठाँउ आयो एउटा टि हाउसमा बिश्राम लिनु अगावै सब्जना तीनसय रुपैया प्रतिघण्टाको वाइफाई पास्वर्ड हाल्न लाइन लागे । अमाण्डा सबैभन्दा कुनाको टेबलमा गएर बसी जहाँ धेरै टाढासम्मको सिन देखिन्थ्यो । नजिक गएर सोधँे– इन्टर्नेट् नचलाऊने? उस्ले भनी– हामी बर्षभरी त्यैमात्र त गर्छौँ । उस्को मोबाइल काठमाडौंकै होटलमा छोडिएको थियो । एक्लेभट्टिमा छुटिँदा उस्ले भनेकी थिई– प्रकृतिभन्दा मान्छे बढी डरलाग्दा छन् पृथ्वीमा ।     

This article originally appeared in Kantipur Saptahik on 4th jan 2018

Click here to get to the article.