Skip to main content

Posts

बृद्ध नेतृत्वले मक्किएको देश

( यो कुनै पाटी बिशेषलाई मात्र भन्न खोजिएको हैन । सबै पाटीहरुको हालत एउटै छ ।) बहुदल आएपछि नेपालको राजनीतिमा हालीमुहाली गर्ने शिर्ष चेहेराहरुमाथि बिचार गरौं । समय बद्लियो, ब्यबस्था फेरियो तर राज्यसत्ताको वरिपरि घुम्ने अनुहारहरु बद्लिएन । धेरै नेताहरुले पाटी बदले, पाटीको नाम बदले तर आफ्नो सत्तामोहको चाहलाई कहिल्यै बदल्न सकेनन् । पञ्चायत, प्रजातन्त्र, लोकतन्त्र, गणतन्त्र र सुन्दै आनन्द लाग्ने जुनासुकै तन्त्र आएपनि किन देश र जनताको स्थिति सधैं बेहाल? एक प्रमुख कारण हुन सक्छः बुढा नेताहरुको बिगबिगी । जुनसुकै ब्यबस्था आओस, पञ्चायतदेखि अद्योपान्त कमल थापा शक्तिकेन्द्रमै देखिन्छन् । उन्को पाटीको मुल मुद्दा राजतन्त्र भएतापनि गणतान्त्रिक धारका पाटीको गठबन्धन सरकारमा समेत उपप्रधानमन्त्रीको कार्यभार सम्हाल्न उनीभन्दा योग्य अरु मानिएन । प्रजातन्त्रमा विश्वास राख्ने सपुतहरु भनिएका राजाले प्रधानमन्त्री पदको भ्याकेन्सी खोल्दा दर्खास्त दिन जाने निर्लज्ज नेताहरु अझै पनि पाटिका होनहार कहलिएकै छन् । कस्तो मोह त्यो कुर्सीको जस्ले गर्दा कसैले सत्र पटकसम्म प्रधानमन्त्री बन्ने आश त्याग्दैन ? आफु धेरैपट

मन्दिरमा बली नदिउँ

मन्दिर भन्ने पवित्र शब्द सुन्नासाथ मनैबाट छुट्टै आनन्द आउछ । जब मन्दिर परिसरमा पुगिन्छ तब त्यहाको पर्यावरणले हामीलाई एकै क्षणको लागि भएपनि बेग्लै संसारमा पुर्याइदिन्छ । अध्यात्मको खोजमा अहोरात्र अनुयायीहरु ओहोर दोहोर गर्ने भिडमा कुनै दिन हामी पनि हुन्छौँ । धर्मचेष्टा वा अनुष्ठानबाट पाइने अजबको शान्ती र सुखप्राप्ती सबै मन्दिरबाट पाईन्छ । दशै सुरु भए लगतै नवरात्रीमा दिनहुजस्तो मन्दिरमा भक्तहरुको मेला नै लाग्दछ । बिशेषतः यो समयमा देवी मन्दिरहरुमा पूजा आजा गरिन्छ । साथ साथै शान्तिको पर्याय मानिने मन्दिरमा पशु वा पंक्षी बली पनि दिइने गरेको पाईन्छ । मन्दिर पूजा अर्चना गर्ने सार्वजनिक थलो हो जहाँ अनेकानेक जात, धर्म, रिवाज मान्ने ब्यक्तिहरु स्वतन्त्र रुपले आउन जान सक्छन् । तसर्थ मनन् गरौः के मठ् मन्दिर वा देवालय पशु बलीको श्रेष्ठ ठाउँ हो त? बली प्रथाका अनुयायी प्रायः हिन्दू धर्मका पनि शाक्त सम्प्रदाय पर्दछन् जसले देवीको उपासनाको अन्तिम रुप नै बली हो भन्ने विश्वास राख्दछन् तथापी प्रकृति वा पृथ्वीलाई देवता मान्ने समुहकाले पनि बलीको परम्परालाई अङ्गिकार गर्दै आएका पाईन्छन् । दशैमा हिन्

भिम दिदी

समयको चक्र हो यो रिटायर्ड सब्ले हुनै पर्छ सृष्टिको यो नियम हेर सकल जीवले मान्नै पर्छ । अध्याँरो दुई कोठाबाट सुरु गर्यौ सेवा तिम्ले धेरै कुरा नजानेरै तिमीबाट सिक्यौ हाम्ले ।।  टेवलमा सँगै बसी चना चिउरा खानु खाइयो एकबारको जिन्दगीमा भिमकुमारी दिदी पाइयो । मनमा आको फ्याट्ट भन्ने भित्र कुनै पापै छैन सधैं हाँस्ने, रिसाउदा बोलीमा सरापै छैन ।।   जोजो भेटें जति देखें सब्ले उन्लाई दिदी भन्ने बोली तर रुठो छ, बानी छैन जिजी गर्ने । बिरामीले सोध्न आउलाँन कडा बोल्ने गुरुङ्नी खै नि? कटक्क मुटु काट्छ भन्दा जब बिदा भै घर गैन् नि ।। हाम्ले मात्र हैन हजुर, बिरामीले समेत् मिस गर्छन् गल्तिमा गाली गर्नेलाई सबैसबैले 'गूड् विस' गर्छन् । कत्ति आए छोडि गए अस्पताललाई र्भयाङ् बनाई भिम दिदी बस्नु भयो अडिग, यसैलाई गन्तब्य बनाई ।। अस्पतालको सबैभन्दा पुरानो स्टाफ भिम दिदी सम्झनाका करोडौ पोका छोडि गयौ भिम दिदी । निवृत्त जीवनको शुभकामना छ लाखौंलाख भिम दिदीलाई गल्ती केही भएको भए माफ पाँउ अनुरोध छ भिम दिदीलाई । ईति श्री । असोज २२, २०७५ ।   

अब के नेपाली चैँ बिर्सिने ?

जातीय, साम्प्रदायिक, राष्ट्रिय, लैँगिक् वा धार्मिक असमानतालाई हामीले बिर्सिदै गैरहेका छौ, जुन धेरै हिसाबमा राम्रो हो । यसै क्रममा भाषिक भिन्नताको दुरी पनि अब बिस्तारै मेटिदो छ । हुन त प्रत्येक् भाषा आँफैमा अपुरो हुन्छ, त्यसैले स्वभावतः अरु भाषाबाट शब्द वा फ्रेजहरु आगन्तुकको रुपमा भित्रिनै रहन्छन ।  तर आज कक्षा बाह्रमा पड्दै गरेको टिनेजरले कुनै एउटा वाक्य पनि अंग्रेजी शब्द नमिसाई पुरा गर्न नसकेको देख्दा नेपाली भाषा कालान्तरमा परर्निभर र अपभ्रंस हुँदा हुँदा अंग्रेजीमै मिसिने त हैन? वा यो भाषाको ‘ओरिजिनालिटी’ नै सङ्कटमा पर्ने त हैन? भन्ने शङ्का आजकाल मेरो मानसपटलको अन्तर्कुन्तरमा गुञ्जिन थालेको छ । यसरी भाषा बिबिधाबाट एकल भाषा तिर उन्मुख हुनु कसैले विश्वब्यापीकरण हो भनेर व्याख्या गर्दछन । तर यो कतै एक भाषाले अर्को भाषा माथि गर्ने भाषिक औपनिवेशिकरण त हैन? कि हाम्रो अंग्रेजी भाषाप्रतिको अनपेक्षित मोहले नजानी नजानी हामी आँफैले आफ्नो जन्मभाषालाई लोपोन्मुख हुन सहयोग गरिरहेका छाँै?      पहिला विकल्प हुँदै नभएका शब्दमात्र नेपाली भाषा बोलिचालीमा अंग्रेजी शब्दहरुको साहारा लिईन्थ्यो । जस

तीजको तिथि र थिति खै ?

प्रथमतः तीजका भगवान शिवलाई नमन् जस्ले भोका र प्यासा ब्रतालु महिलाहरुलाई मादल वा उफरको रफ्तारसगैँ दिनभरी उफ्रन मनग्गे क्यालोरी दिने गरेका छन् । साउन महिनाभर नेपाली हिन्दु नारीहरु हरियो बस्त्रमा सजिएर हिँडे । अहिले भदौ लाग्दा ऊनीहरुको बस्त्रको रङ बदलियो रातोमा । 

पाँचपोखरीको यात्रा

यो दृष्य हेर्न हामी त्यहा गएका थियौं तर बैशाखको आधाआधीसम्म हिउ निख्रिएको थिएन । भदौ असोजमा मौसम उघ्रिएको बेलामा पर्‍यो भने तपाईंले माथि भ्युपोइन्टबाट यस्तो दृष्य देख्नु हुनेछ । बौद्ध र हिन्दू धर्मावलम्बीहरु जनैपुर्णिमामा बिकट र उच्च पहाडी भेगमा रहेका धार्मिक तीर्थस्थल कठोर यात्रा गरेर पुग्ने गर्दछन् । यसका लागि रसुवाको गोसाइकुण्ड प्रचलित छ भने उत्तिकै महत्वपूर्ण तर चर्चामा नआएको अर्को ठाउँ हो – पाँचपोखरी जहाँ पुर्णिमामा ठुलो मेला लाग्दछ ।  सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा रहेको यस् क्षेत्रमा दुई तरिकाबाट पुग्न सकिन्छ– चौताराबाट कामीखर्क, पौवाबास र हिलेभञ्ज्याँङ हुँदै नासिमपाटी तथा मेलम्चीबाट तिपेनी, थाङ्पाल धाप, भोताङ हुँदै नासिमपाटी । दुबै ट्रेल ३७०० मिटरमा रहेको नासिमपाटीमा आएर मिसिन्छ र त्यहाँ बाट ४–५ घण्टाको बाटो हिंडेपछी पाँचपोखरी पुगिन्छ । मेलम्चीबाट जाने बाटो छोटो तर बढी ठाडो छ । प्रस्तुत छ यही बैशाख १५ गते राजकुमार श्रेष्ठ र रत्न बन्जारासँग पाँचपोखरी जाँदाको अनुभव ।

पैसा, पैसा, पैसा

पैसा जीवन जिँउने साध्य हैन साधनमात्र हो तथापी सालनाल काट्नदेखी अर्थी उठाउनसम्म पैसाको जरुरत पर्छ । गरीबलाई पैसाको अभाव छ, धनीलाई पैसाले पुगेको छैन । ओछ्यानबाट उठेदेखी पुनः ओछ्यानमा आएर नढलुँञ्जेलसम्म पैसाकैलागि दौडिन्छ मान्छे । परेली निदाएपनि पैसा कमाउने योजनामा बुन्दछ मान्छे । तर जिन्दगीचाँही पैसा मनग्गे भएपनि चल्छ र हुँदै नभएपनि चल्ने रहेछ ।